
EBKM’nin Kuruluş Amacı ve Yapısı
Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu (UNCITRAL) tarafından geliştirilen Devredilebilir Elektronik Kayıtlar Model Kanunu (MLETR), ticari belgelerin güvenilir bir dijital altyapı içinde saklanmasını, yönetilmesini ve yasal geçerliliğinin korunmasını öngörmektedir. Model Kanun’un “Genel Güvenilirlik Standardı” başlıklı 12. maddesi, güvenli ve şeffaf bir elektronik belge yönetim sisteminin kurulmasını zorunlu kılmakta olup, bu kapsamda “Merkezi Belge Kayıt Merkezi” gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu çerçevede, Merkezi Belge Kayıt Merkezi’nin aşağıdaki kriterleri sağlaması beklenmektedir:
- Operasyonel Kurallar: Güvenilirliğin sağlanmasına ilişkin prosedürlerin belirlenmesi
- Veri Bütünlüğü Güvencesi: Dijital kayıtların değiştirilemez ve doğrulanabilir olması
- Yetkisiz Erişimi Önleme Yetkinliği: Kimlik doğrulama ve erişim kontrol mekanizmaları
- Donanım ve Yazılım Güvenliği: Güçlü siber güvenlik önlemlerinin sağlanması
- Bağımsız Denetim Mekanizması: Sistemin sürekli denetlenerek güvenilirliğinin korunması
Bu uluslararası yaklaşımdan esinlenerek, Türkiye’de Elektronik Belge Kayıt Merkezi (EBKM) hayata geçirilmiştir. EBKM’nin temel amacı, uluslararası standartları ve ilkeleri ulusal ticaret sistemine entegre ederek, ticaretin daha hızlı, güvenilir ve şeffaf bir şekilde işlemesini sağlamaktır.
Türkiye’de, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 183. maddesi doğrultusunda, MLETR gereği dijital belgelerin doğruluğunun ve saklanmasının yetkili bir otorite tarafından denetlenmesini sağlamak amacıyla EBKM oluşturulmuştur.
EBKM, Türkiye’nin ilk ve tek RegTech (Regülasyon Teknolojileri) şirketi olarak, Boğaziçi Üniversitesi Teknoparkı Etiler Kampüsünde 2018 yılının Mart ayında faaliyete başlamıştır. Bu yapılanma, Türkiye’nin dijital ticaret altyapısını güçlendirmeye ve uluslararası standartlara tam uyum sağlamasına yönelik kritik bir adım olarak konumlanmaktadır.